Konsultacje społeczne są procesem, w ramach którego przedstawiciele władz przedstawiają obywatelom i obywatelkom swoje zamierzenia bezpośrednio lub pośrednio ich dotyczące.

Konsultacje społeczne mogą dotyczyć np. zmian prawnych, zmian organizacyjnych, życia publicznego, prowadzonych inwestycji, sposobu rozwiązania ważnego problemu społecznego lub innych działań, których powodzenie zależy od akceptacji obywateli itp.

Konsultacje opierają się na zakomunikowaniu obywatelom i obywatelkom zamiarów władz oraz na wysłuchaniu ich opinii na poruszany temat, a następnie na uwzględnieniu tych opinii przy podejmowaniu decyzji w danej sprawie.

Zgodnie z przepisami obowiązującymi w Polsce, rząd oraz samorządy mogą przeprowadzić konsultacje społeczne w wypadkach określonych ustawowo oraz w innych sprawach ważnych dla wspólnot samorządowych. Konsultacje społeczne nie są więc w żaden sposób ograniczane, a zakres spraw, których dotyczą mogą określać samorządy.

 

ETAPY PROWADZENIA KONSULTACJI SPOŁECZNYCH:

Informowanie o planach
↓
Prezentacja poglądów na sposoby rozwiązania problemu
↓
Wymiana opinii
↓
Poszukiwanie rozwiązań
↓
Informowanie o podjętej decyzji

 

Społeczne funkcje konsultacji

Konsultacje społeczne pełnią wiele ważnych funkcji społecznych:

1. Funkcja informacyjna – dostarczenie mieszkańcom danego powiatu/gminy wiedzy o zamiarach samorządu, natomiast samorząd uzyskuje informacje o ocenie tych zamiarów przez mieszkańców;

2. Funkcja partycypacyjna – umożliwienie mieszkańcom danego powiatu/gminy szerokiego udziału w decyzjach władz oraz upowszechnianie mechanizmów oddziaływania na decyzje władz samorządowych;

3. Funkcja identyfikacyjna – wokół poruszanego tematu konsultacji tworzą się konkretne grupy obywateli i obywatelek związane z konkretnymi rozwiązaniami. Ta identyfikacja pozwala na prowadzenie dialogu wokół określonych rozwiązań i podnosi skuteczność konsultacji;

4. Funkcja kreatywna – w sytuacji, gdy brak jest aprobaty ze strony obywateli i obywatelek dla danego rozwiązania często rodzą się inne, alternatywne rozwiązania. Można więc powiedzieć, że konsultacje wywołują rozwiązania innowacyjne.

5. Funkcja korygująca – w wyniku konsultacji społecznych możliwe jest opracowanie nowych rozwiązań w realizacji polityki samorządu w zakresie najważniejszych spraw; korekta polityki umożliwia sprawniejszą realizację projektów dzięki uzyskaniu społecznej akceptacji dla tego rozwiązania;

6. Funkcja organizacyjna – polega na regulacji współdziałania różnych urzędów, instytucji, organizacji pozarządowych, grup nieformalnych w związku z dyskusją i podejmowaniem decyzji w ważnej kwestii społecznej;

7. Funkcja edukacyjna – w procesie konsultacji społecznych zarówno władza jak i obywatele upowszechniają zasady demokracji. Zasady te mogą przechodzić na inne sfery życia publicznego;

8. Funkcja prewencyjna – konsultacje społeczne mogą chronić władze samorządowe przed popełnieniem błędu przy podejmowaniu ważnej, dla społeczności lokalnej, decyzji; mogą też zapobiegać konfliktom, które mogłyby zaistnieć, gdyby nie podjęto wcześniej dialogu społecznego.

^{Źródło: „Przeprowadzenie konsultacji społecznych w samorządzie”, Praca zbiorowa pod redakcją Zbigniewa Zychowicza, Szczecin 2011r.}